دهه ۶۰ در تاریخ ایران فراموش ناشدنی است. طی این سال ها و تا همین امروز و فرداهای دگر هزاران خانواده با یاد عزیزانشان و در غم از دست دادنشان روزگار میگذرانند. سال های ۶۰ در دو مقطع قابل بررسی است از ۱۳۶۰ تا ۶۴ که نزدیک به ۱۱هزارنفر براساس آمارهای موجود در زندان های مختلف تیرباران یا اعدام و یا زیرشکنجه کشته شدند و مقطع ۶۷ که با فرمان آیت الله خمینی، رهبر وقت ایران گروهی از زندانیان که دوران محکومیتشان را سپری می کردند طی سه ماه به جوخه های اعدام سپرده شدند و از مردادماه تا تا اواسط آذر همان سال براساس آمارهای موجود بیش از ۴ هزارنفر کشته شدند.
آمارهای این گزارش برگرفته از آمارهای کمیسیون حقوق بشر ایران در سوئد، گفت و گوهای زندان، ایران تریبیونال است.
تفاوتی که در اعدام های این دو مقطع وجود دارد نخست سن جوانان است. براساس آمار در سال ۶۰ نام های دختر و پسر ده ساله در میان تیرباران شدگان دیده می شود و نزدیک به ۳۰نفر از کشته شدگان زیر۱۵سال داشتند. اما در مقطع ۶۷ تعداد تیرباران شدگان از ۱۵سال به بالا و انگشت شمار است. آماری که از شهرهای مختلف در ادامه می آید شامل همه کشته شدگان این دو مقطع نیست و تنها کسانی که جلوی نامشان محل اعدام نوشته شده بود، منظور شده است و اگر نام استان جلوی اسمی درج شده بود در فهرست مرکز استان قرار گرفته است.
در مورد کشته شدگان در زندان های اوین و گوهردشت در سال ۶۷باید اشاره داشت که نام کشته شدگان در فهرست تهران و کرج نوشته شده است ضمن اینکه این زندانیان از شهرهای دیگر کشور نیز در تهران و کرج به سر میبردند و از این رو تعداد کشته شدگان این دو زندان رقم های بالایی را به خود اختصاص داده اساعدام شدگان دهه ۶۰ و سال ۶۷ به تفکیک شهرهای ایران
شهر سال۶۰ سال۶۷ شهر سال۶۰ سال۶۷ شهر سال۶۰ سال۶۷
اراک ۷۶ ۲۲ ارومیه ۹۵ ۳۶ اردبیل ۴۲ ۱۰
ایرانشهر ۴ ۰ ازنا ۳ ۰ آغاجری ۲۷ ۰
استهبان ۱۳ ۳ اصفهان ۴۵۳ ۱۰۷ آبکنار انزلی ۶ ۰
آستارا ۷ ۰ املش ۱ ۰ ایلام ۲۷ ۱۸
اسلام آباد غرب ۱۳ ۱۱ آمل ۱۳۶ ۷ آستانه اشرفیه ۳ ۱
اهواز ۱۴۸ ۸۰ ابهر ۰ ۱ آبادان ۴ ۰
اردستان ۳ ۰ الیگودرز ۰ ۳ اندیمشک ۰ ۲
آذرشهر تبریز ۰ ۱ بهشهر ۶۹ ۱ بابلسر ۹ ۱
بهبهان ۵۰ ۱۰ بیجار ۵ ۰ بروجن ۱ ۰
بلوچستان ۲ ۰ بندر گناوه ۲ ۰ بندر امام ۱ ۰
بندرترکمن ۲ ۰ بناب ۱ ۰ بندرکیاشهر ۱ ۰
بندر ریگ ۱ ۰ بم ۱ ۰ بوکان ۱ ۰
بیله سوار ۱ ۰ بروجرد ۸۹ ۳ بابل ۱۹۳ ۲۳
بندرعباس ۱۱۲ ۵ بوشهر ۶۱ ۱۶ برازجان ۲۵ ۲
بیرجند ۱۳ ۳ بانه و سردشت ۲۳ ۰ بندرگز ۲۹ ۰
بجنورد ۶۲ ۰ بندرانزلی ۰ ۷ پیرانشهر ۲ ۰
پاوه ۰ ۱ پل دختر ۰ ۲ تهران ۳۳۱۶ ۱۳۹۸
تبریز ۴۵۰ ۶۸ تنکابن ۴۶ ۱ تاکستان ۰ ۱
تویسرکان ۰ ۱ تربت حیدریه ۴۵ ۰ تایباد ۲ ۰
جهرم ۶ ۰ جیرفت ۱ ۰ چالوس ۱۷ ۳
چابهار ۲ ۰ خرمشهر ۱ ۰ خوی ۲۶ ۷
چمخاله ۱ ۰ خمام ۱ ۰ خرم آباد ۵۱ ۲۶
خلخال ۰ ۱ خمین ۵ ۰ دزفول ۵۰ ۲۷
دوگنبدان ۳ ۱ درگز ۲ ۰ درود ۲ ۱
داراب ۰ ۱ دیواندره ۳ ۰ ده کهنه ۲ ۰
دهدشت ۱ ۰ رشت ۲۴۲ ۱۴۶ رودبار ۳ ۱
رودسر ۴۸ ۱۳ رامسر ۴۱ ۴ رضوانشهر ۴ ۰
رفسنجان ۱۱ ۰ رامهرمز ۴ ۰ زنجان ۶۱ ۳
زاهدان ۲۳ ۱۷ سیاهکل ۲ ۱ سنندج ۱۵۶ ۷
ساری ۱۴۰ ۰ سبزوار ۲۹ ۶ سقز ۱۳ ۳
سمنان ۱۰ ۲۲ سلماس ۳ ۳ سراب ۲ ۰
ساوه ۰ ۱ شادگان ۴ ۱ شهرکرد ۱۰ ۳
شوشتر ۸ ۰ شهرضا ۳ ۱ شاهرود ۹ ۱۲
شیروان ۴ ۰ شیراز ۰ ۲۲۵ صومعه‌سرا ۱۵ ۴
طبس ۳ ۰ فومن ۱۹ ۰ فسا ۳۴ ۸
فیروز آباد ۲ ۰ قوچان ۵۲ ۲ قروه ۵ ۰
قایم شهر ۱۶۶ ۱۵ شهریار ۰ ۱ قم ۴۴ ۷
قزوین ۶۶ ۱۸ کرند ۰ ۵ کرمانشاه ۱۷۷ ۲۹
کرج ۰ ۹۶ کازرون ۲۳ ۷ کرمان ۵۳ ۱۷
گرگان و کردکوی ۱۲۸ ۳ گوهردشت و قزلحصار ۰ ۶۱۶ کاشان ۶ ۳
کاشمر ۲ ۰ گنبد ۱۵ ۳ گناباد ۱ ۰
گرگان و گلوگاه ۲ ۲۵ گچساران ۲۱ ۶ گرمسار ۰ ۴
گناوه ۰ ۱ لنگرود ۲۴ ۵ لاهیجان ۶۹ ۲۴
لار ۴ ۱ مشهد ۴۲۷ ۰ مهاباد ۲۶ ۰
مراغه ۱۲ ۰ میانه ۹ ۰ مریوان ۷ ۰
میاندوآب ۶ ۰ محلات ۳ ۰ ماهشهر ۲۳ ۰
مسجد سلیمان ۹۷ ۰ میانکوه ۲ ۰ ماسال ۳ ۰
ماکو ۵ ۰ میناب ۱ ۰ ملایر ۱۰ ۱
نورآباد ممسنی ۳ ۰ نهاوند ۱۷ ۱ مرند ۳ ۱
نیریز ۱ ۰ نجف آباد ۵ ۰ نوشهر ۰ ۵
نور ۶ ۰ ورامین ۱ ۰ هشتپر ۱۷ ۲
همدان ۱۳۶ ۰ یاسوج ۹ ۰ یزد ۱۳ ۰
سازمان‌های فعال در زمینه زندانیان و اعدامیان دهه شصت
گفت و گوهای زندان:
گروهی از زندانیان سیاسی سابق که با انتشار نشریه یاد زندانیان جان باخته را زنده نگه می داشتند، در سال ۱۳۸۴ یک گروه از این زندانیان سابق که خاطرات همبندان خود را با نام گفتگوهای زندان منتشر می کردند با فراخوانی نخستین سمینار با نام “کشتار زندانیان سیاسی درایران” را در شهر کلن آلمان برپا داشتند. از آن تاریخ به بعد هر دوسال یک بار این گروه گردهمایی برگزاری می کنند.در کنار سمینار برای نخستین بار نمایشگاهى از نام و مشخصات و عکس حدود ۳۰۰۰ تن از اعدام‌شدگان سال ۱۳۶۷و نمونه‌هایى از نامه‌هاى اعدام‌شدگان و کارهاى دستى‌شان به نمایش گذاشته شد. این گروه از زندانیان سیاسی سابق دریافت هرگونه کمک از نهادهای حقوق بشری و یا دیگر سازمان های بین المللی را رد می کنند و هزینه های برگزاری گردهمایی ها و نشریه و کتاب را تنها از کمک های اعضا تامین می کنند.
بنیاد عبدالرحمان:
بنیاد عبدالرحمن برومند در تارنمای رسمی خود را نهادی برای پیشبرد حقوق بشر و دموکراسی (مردم سالاری) در ایران معرفی می کند که “غیر انتفاعی و غیر دولتی که به یاد دکتر عبدالرحمان برومند، وکیل دادگستری پایه گذاری شده است.این بنیاد در مورد امور مالی فعالیت های خود می نویسد که ” از حمایت مالی افراد و سازمان های خیریۀ متعددی برخوردار است. ۴۵درصد بودجۀ سالیانۀ بنیاد برومند از سازمان های خیریۀ خصوصی آمریکایی، ۴۵درصد آن از سازمان های خیریۀ خصوصی اروپایی، و ۹درصد بودجه اش از بنیاد ملّی برای دموکراسی (ند) تأمین می شود. ند سازمانی است غیر دولتی و غیر انتفاعی، که بودجه اش از طرف کنگرۀ ایالات متحدۀ آمریکا تأمین می شود اما از دولت مستقل است و تحت نظارت هیئت مدیره ای مستقل و غیر حکومتی اداره می شود.
عدالت برای ایران:
این سازمان پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۱۳۸۸ ایران آغاز به کار کرد. و فعالیتشان را “ثبت و مستند سازی موارد نقض حقوق بشر با رعایت استانداردهای حقوقی بین المللی از سویی و تلاش برای پاسخگو کردن ناقضان حقوق بشر در عرصه بین المللی ” عنوان می کند. این سازمان از دو پروژه نام می برد که هم زمان در دست دارد پروژه “جنایت بی عقوبت” با هدف مستند سازی موارد شکنجه جنسی علیه زندانیان سیاسی زن پس از انقلاب ۵۷ و دومین پروژه که در دست دارند “پرونده سازی برای ناقضان حقوق بشر” است.در تارنمای این تشکل از کمک های شبکه زنان تحت قوانین مسلمانی (WLUML)، بنیاد هیوس و نیز مبتکران و مجریان جایزه لاله مدافعان حقوق بشر هلند قدردانی شده است.
ایران تریبیونال:
این تشکیلات در معرفی خود هسته نخست شکل گیری اش را از اردوی تابستانی تشکیل شده در یکی از جزایر اطراف استکهلم سوئد در اواخر شهریور ۸۶ اعلام کرده است که “با حضور جمعی از اعضای خانواده های جان سپردگان دهه شصت و زندانیان سیاسی جان به‌دربرده از کشتار زندانیان سیاسی در این دهه،” تشکیل شده و این گروه “کارزاری را برای رسیدگی به کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت، با یاری و همراهی فعالان عرصه های سیاسی و اجتماعی آغاز کردند.دست اندرکاران ایران تریبونال می گویند که “همگامان” این گروه در تورنتو و کالیفرنیا “به صورت خودجوش با تشکیل دو شبکه اجتماعی، اقدام به جمع آوری کمک مالی مردمی برای برگزاری مرحله دوم دادگاه کردند.
آمارهای این گزارش برگرفته از آمارهای کمیسیون حقوق بشر ایران در سوئد، گفت و گوهای زندان، ایران تریبیونال است.
تفاوتی که در اعدام های این دو مقطع وجود دارد نخست سن جوانان است. براساس آمار در سال ۶۰ نام های دختر و پسر ده ساله در میان تیرباران شدگان دیده می شود و نزدیک به ۳۰نفر از کشته شدگان زیر۱۵سال داشتند. اما در مقطع ۶۷ تعداد تیرباران شدگان از ۱۵سال به بالا و انگشت شمار است. آماری که از شهرهای مختلف در ادامه می آید شامل همه کشته شدگان این دو مقطع نیست و تنها کسانی که جلوی نامشان محل اعدام نوشته شده بود، منظور شده است و اگر نام استان جلوی اسمی درج شده بود در فهرست مرکز استان قرار گرفته است.
در مورد کشته شدگان در زندان های اوین و گوهردشت در سال ۶۷باید اشاره داشت که نام کشته شدگان در فهرست تهران و کرج نوشته شده است ضمن اینکه این زندانیان از شهرهای دیگر کشور نیز در تهران و کرج به سر میبردند و از این رو تعداد کشته شدگان این دو زندان رقم های بالایی را به خود اختصاص داده اساعدام شدگان دهه ۶۰ و سال ۶۷ به تفکیک شهرهای ایران
شهر سال۶۰ سال۶۷ شهر سال۶۰ سال۶۷ شهر سال۶۰ سال۶۷
اراک ۷۶ ۲۲ ارومیه ۹۵ ۳۶ اردبیل ۴۲ ۱۰
ایرانشهر ۴ ۰ ازنا ۳ ۰ آغاجری ۲۷ ۰
استهبان ۱۳ ۳ اصفهان ۴۵۳ ۱۰۷ آبکنار انزلی ۶ ۰
آستارا ۷ ۰ املش ۱ ۰ ایلام ۲۷ ۱۸
اسلام آباد غرب ۱۳ ۱۱ آمل ۱۳۶ ۷ آستانه اشرفیه ۳ ۱
اهواز ۱۴۸ ۸۰ ابهر ۰ ۱ آبادان ۴ ۰
اردستان ۳ ۰ الیگودرز ۰ ۳ اندیمشک ۰ ۲
آذرشهر تبریز ۰ ۱ بهشهر ۶۹ ۱ بابلسر ۹ ۱
بهبهان ۵۰ ۱۰ بیجار ۵ ۰ بروجن ۱ ۰
بلوچستان ۲ ۰ بندر گناوه ۲ ۰ بندر امام ۱ ۰
بندرترکمن ۲ ۰ بناب ۱ ۰ بندرکیاشهر ۱ ۰
بندر ریگ ۱ ۰ بم ۱ ۰ بوکان ۱ ۰
بیله سوار ۱ ۰ بروجرد ۸۹ ۳ بابل ۱۹۳ ۲۳
بندرعباس ۱۱۲ ۵ بوشهر ۶۱ ۱۶ برازجان ۲۵ ۲
بیرجند ۱۳ ۳ بانه و سردشت ۲۳ ۰ بندرگز ۲۹ ۰
بجنورد ۶۲ ۰ بندرانزلی ۰ ۷ پیرانشهر ۲ ۰
پاوه ۰ ۱ پل دختر ۰ ۲ تهران ۳۳۱۶ ۱۳۹۸
تبریز ۴۵۰ ۶۸ تنکابن ۴۶ ۱ تاکستان ۰ ۱
تویسرکان ۰ ۱ تربت حیدریه ۴۵ ۰ تایباد ۲ ۰
جهرم ۶ ۰ جیرفت ۱ ۰ چالوس ۱۷ ۳
چابهار ۲ ۰ خرمشهر ۱ ۰ خوی ۲۶ ۷
چمخاله ۱ ۰ خمام ۱ ۰ خرم آباد ۵۱ ۲۶
خلخال ۰ ۱ خمین ۵ ۰ دزفول ۵۰ ۲۷
دوگنبدان ۳ ۱ درگز ۲ ۰ درود ۲ ۱
داراب ۰ ۱ دیواندره ۳ ۰ ده کهنه ۲ ۰
دهدشت ۱ ۰ رشت ۲۴۲ ۱۴۶ رودبار ۳ ۱
رودسر ۴۸ ۱۳ رامسر ۴۱ ۴ رضوانشهر ۴ ۰
رفسنجان ۱۱ ۰ رامهرمز ۴ ۰ زنجان ۶۱ ۳
زاهدان ۲۳ ۱۷ سیاهکل ۲ ۱ سنندج ۱۵۶ ۷
ساری ۱۴۰ ۰ سبزوار ۲۹ ۶ سقز ۱۳ ۳
سمنان ۱۰ ۲۲ سلماس ۳ ۳ سراب ۲ ۰
ساوه ۰ ۱ شادگان ۴ ۱ شهرکرد ۱۰ ۳
شوشتر ۸ ۰ شهرضا ۳ ۱ شاهرود ۹ ۱۲
شیروان ۴ ۰ شیراز ۰ ۲۲۵ صومعه‌سرا ۱۵ ۴
طبس ۳ ۰ فومن ۱۹ ۰ فسا ۳۴ ۸
فیروز آباد ۲ ۰ قوچان ۵۲ ۲ قروه ۵ ۰
قایم شهر ۱۶۶ ۱۵ شهریار ۰ ۱ قم ۴۴ ۷
قزوین ۶۶ ۱۸ کرند ۰ ۵ کرمانشاه ۱۷۷ ۲۹
کرج ۰ ۹۶ کازرون ۲۳ ۷ کرمان ۵۳ ۱۷
گرگان و کردکوی ۱۲۸ ۳ گوهردشت و قزلحصار ۰ ۶۱۶ کاشان ۶ ۳
کاشمر ۲ ۰ گنبد ۱۵ ۳ گناباد ۱ ۰
گرگان و گلوگاه ۲ ۲۵ گچساران ۲۱ ۶ گرمسار ۰ ۴
گناوه ۰ ۱ لنگرود ۲۴ ۵ لاهیجان ۶۹ ۲۴
لار ۴ ۱ مشهد ۴۲۷ ۰ مهاباد ۲۶ ۰
مراغه ۱۲ ۰ میانه ۹ ۰ مریوان ۷ ۰
میاندوآب ۶ ۰ محلات ۳ ۰ ماهشهر ۲۳ ۰
مسجد سلیمان ۹۷ ۰ میانکوه ۲ ۰ ماسال ۳ ۰
ماکو ۵ ۰ میناب ۱ ۰ ملایر ۱۰ ۱
نورآباد ممسنی ۳ ۰ نهاوند ۱۷ ۱ مرند ۳ ۱
نیریز ۱ ۰ نجف آباد ۵ ۰ نوشهر ۰ ۵
نور ۶ ۰ ورامین ۱ ۰ هشتپر ۱۷ ۲
همدان ۱۳۶ ۰ یاسوج ۹ ۰ یزد ۱۳ ۰
سازمان‌های فعال در زمینه زندانیان و اعدامیان دهه شصت
گفت و گوهای زندان:
گروهی از زندانیان سیاسی سابق که با انتشار نشریه یاد زندانیان جان باخته را زنده نگه می داشتند، در سال ۱۳۸۴ یک گروه از این زندانیان سابق که خاطرات همبندان خود را با نام گفتگوهای زندان منتشر می کردند با فراخوانی نخستین سمینار با نام “کشتار زندانیان سیاسی درایران” را در شهر کلن آلمان برپا داشتند. از آن تاریخ به بعد هر دوسال یک بار این گروه گردهمایی برگزاری می کنند.در کنار سمینار برای نخستین بار نمایشگاهى از نام و مشخصات و عکس حدود ۳۰۰۰ تن از اعدام‌شدگان سال ۱۳۶۷و نمونه‌هایى از نامه‌هاى اعدام‌شدگان و کارهاى دستى‌شان به نمایش گذاشته شد. این گروه از زندانیان سیاسی سابق دریافت هرگونه کمک از نهادهای حقوق بشری و یا دیگر سازمان های بین المللی را رد می کنند و هزینه های برگزاری گردهمایی ها و نشریه و کتاب را تنها از کمک های اعضا تامین می کنند.
بنیاد عبدالرحمان:
بنیاد عبدالرحمن برومند در تارنمای رسمی خود را نهادی برای پیشبرد حقوق بشر و دموکراسی (مردم سالاری) در ایران معرفی می کند که “غیر انتفاعی و غیر دولتی که به یاد دکتر عبدالرحمان برومند، وکیل دادگستری پایه گذاری شده است.این بنیاد در مورد امور مالی فعالیت های خود می نویسد که ” از حمایت مالی افراد و سازمان های خیریۀ متعددی برخوردار است. ۴۵درصد بودجۀ سالیانۀ بنیاد برومند از سازمان های خیریۀ خصوصی آمریکایی، ۴۵درصد آن از سازمان های خیریۀ خصوصی اروپایی، و ۹درصد بودجه اش از بنیاد ملّی برای دموکراسی (ند) تأمین می شود. ند سازمانی است غیر دولتی و غیر انتفاعی، که بودجه اش از طرف کنگرۀ ایالات متحدۀ آمریکا تأمین می شود اما از دولت مستقل است و تحت نظارت هیئت مدیره ای مستقل و غیر حکومتی اداره می شود.
عدالت برای ایران:
این سازمان پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۱۳۸۸ ایران آغاز به کار کرد. و فعالیتشان را “ثبت و مستند سازی موارد نقض حقوق بشر با رعایت استانداردهای حقوقی بین المللی از سویی و تلاش برای پاسخگو کردن ناقضان حقوق بشر در عرصه بین المللی ” عنوان می کند. این سازمان از دو پروژه نام می برد که هم زمان در دست دارد پروژه “جنایت بی عقوبت” با هدف مستند سازی موارد شکنجه جنسی علیه زندانیان سیاسی زن پس از انقلاب ۵۷ و دومین پروژه که در دست دارند “پرونده سازی برای ناقضان حقوق بشر” است.در تارنمای این تشکل از کمک های شبکه زنان تحت قوانین مسلمانی (WLUML)، بنیاد هیوس و نیز مبتکران و مجریان جایزه لاله مدافعان حقوق بشر هلند قدردانی شده است.
ایران تریبیونال:
این تشکیلات در معرفی خود هسته نخست شکل گیری اش را از اردوی تابستانی تشکیل شده در یکی از جزایر اطراف استکهلم سوئد در اواخر شهریور ۸۶ اعلام کرده است که “با حضور جمعی از اعضای خانواده های جان سپردگان دهه شصت و زندانیان سیاسی جان به‌دربرده از کشتار زندانیان سیاسی در این دهه،” تشکیل شده و این گروه “کارزاری را برای رسیدگی به کشتار زندانیان سیاسی در دهه شصت، با یاری و همراهی فعالان عرصه های سیاسی و اجتماعی آغاز کردند.دست اندرکاران ایران تریبونال می گویند که “همگامان” این گروه در تورنتو و کالیفرنیا “به صورت خودجوش با تشکیل دو شبکه اجتماعی، اقدام به جمع آوری کمک مالی مردمی برای برگزاری مرحله دوم دادگاه کردند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر