رویا کاشفی در مصاحبه با کمپین نه به سربازی اجباری سربازی اجباری در ایران، تبعیض جنسیتی است عبدالرضا احمدی-گفتگویی که در ادامه خواهید خواند، گفتگو با رویا کاشفی، فعال حقوق بشر، فعال حقوق زنان و سرپرست کمیته حقوق بشر در انجمن پژوهشگران ایران است، ایشان ضمن پرداختن به "سربازی اجباری" به "تبعیض جنسیتی" و"سربازی زنان" می پرازند. تبعیض جنسیتی چیست؟چه میزان قوانین ایران بار جنسیتی دارند؟ تبعیض جنسیتی یعنی اینکه به دلیل اتفاق تولد گروهی از جمعیت از عدم برابری رنج ببرند، حق و حقوق برابر در هیچ عرصه ای نداشته باشند ، شهروند درجه دو باشند و گروه دیگری به دلیل جنسیت خود از مزایا و امتیازات مثبتی برخوردار باشند. اتفاقا در ایران ما این عدم برابری به قبل از تولد برمیگردد چون حتی علیه جنین مونث هم تبعیض وجود دارد و در صورت از بین رفتنش دیه کمتر و نابرابر پرداخته خواهد شد. ریشه این عدم برابری را باید در هویت دینی و ماهیت ایدئولوژیک حکومت اسلامی دید که در ماده 4 قانون اساسی تعریف شده است و می گوید " كليه قوانين و مقررات مدني، جزايي، مالي، اقتصادي، اداري، فرهنگي، نظامي، سياسي و غير اينها بايد بر اساس موازين اسلامي باشد. اين اصل بر اطلاق با عموم همه اصول قانون اساسي و قوانين و مقررات ديگر حاكم است و تشخيص اين امر بر عهده فقها شوراي نگهبان است". متاسفانه در تشخیص این امر و در عمل، قوانینی که وضع شده اند تبعیض قانونی علیه زنان را بوجود آورده است. به عنوان یک مدافع حقوق بشر نظرتان در باره "سربازی اجباری"چیست؟ من قبل از انقلاب بدنیا آمده ام و اگر انقلاب نشده بود با کمال میل به سربازی میرفتم. تمام تلاشم را میکردم تا با "سپاه دانش" در گوشه و کنار کشورم به سوادآموزی بپردازم. این عشق و رویای بچگی من بود و نگاهی کاملا رمانتیک به پدیده "سربازی" داشتم و در رویای من از"اجبار" و تعلیم نظامی و جنگ و خشونت خبری نبود. یعنی در ذهن کودکی ام این تعریف را از سربازی نداشتم و سربازوظیفه را فردی می شناختم که "داوطلبانه" در پیشرفت و ساختن کشورش سهیم می بود. البته واقعیت بجز این بود و هست و هر زمانی که "اجبار" باشد "اکراه" هم هست و "مقاومت" بوجود میاید. می بینیم که امروز با آگاهی به مشکلات "سربازی اجباری" و تلاش برای معافیت به هر ترتیب و قیمتی، مسئولان بحث "خوشایندسازی سربازی" را به عنوان راه حل مطرح میکنند. اما اگر به امروز خودم و مدافع حقوق بشر بودنم برسم با آگاهی به "اجباری" بودن سربازی بدون تردید با آن مخالف هستم. اعلامیه جهانی حقوق بشر و دیگر ابزار حقوق بشری تاکید بر آزادی فکر، وژدان، عقیده و بیان دارند که اجباری کردن سربازی دقیقا نقطه مقابل آن قرار دارد. از دید جنسیتی می توان سربازی اجباری را نوعی تبعیض جنسیتی دانست؟ در ایران امروز ما سربازی فقط برای مردان است و از این نظر بله نوعی از تبعیض جنسیتی می باشد. در یک جامعه سالم و برابر حقوق و مسئولیت برابر وجود دارد و اگر پافشاری به حقوق برابر میکنیم باید قبول وظیفه و مسئولیت برابر هم بکنیم. اما ما تا آن جامعه سالم و برابر راه بسیار طولانی در پیش داریم. به نظر می رسد پیچیدگی ایدئولوژیکی که معمولا برای تحقق حقوق زنان مانع تراشی می کند چرا این قوانین سربازی در این سالها بازنگری نشده است؟ همه میدانیم که روش بهره گیری از سربازان وظیفه و عدم رعایت عدالت و انصاف در بکارگیری سربازان تا چه حد نا رضایتی و بی اعتمادی بوجود آورده است. همه ما با نگرانی ها، بحران روحی و عاطفی و تلف شدن نزدیک به دو سال زندگی جوانان مملکتمان آشنا هستیم. از سرنوشت مردان نامرئی جامعه مان که با ترس و وحشت در سخت ترین شرایط مادی و روحی زندگی میکنند بی خبر نیستیم و همدردیم که آنان همان سربازان غایب و بدون کارت معافی و یا پایان خدمت هستند. قوانین سربازی ما سالهاست حتی برای مردان هم بازنگری نشده است اما با آگاهی به مشکلات عملی و اجرایی و مقاومت جامعه زمزمه هایی برای نیاز به بازنگری در آن شنیده می شود. همایش های سالانه متعددی بوسیله نیروهای مختلف انتظامی، نظامی و قضایی در چند سال گذشته برگزار شده که به آسیب شناسی مشکلات پرداخته و ایده "خوشایند سازی سربازی" هم از همین جا شروع شده است. البته اگر بازنگری هم در قوانین بشود به هیچ عنوان فکر نمیکنم "اجباری" بودن آن عوض شود و یا امکاناتی فراهم شود که زنان هم به خدمت سربازی فراخوانده شوند. حضور زنان سرباز نیاز به یک انقلاب فکری در برخورد با نیمی از جامعه دارد و پول فراوان! زمانی که تحمل دختر و پسر دانشجو با هم نیست فکر پادگان مختلط در حال حاضر از محالات است. البته باید توجه داشت که عدم حضور زنان در سربازی به معنی عدم حضور زنان در نیروهای انتظامی و نظامی نیست. حفظ قدرت مطلق ابزار خودش را نیاز دارد و از آنجاییکه حکومت مذهبی حاکم بحث حرام و حلال بودن از پایه های بنیادی ساختاری و فکریش می باشد در برخورد با زنانی که این تبعیض را نمی پذیرند و به عنوانین مختلف با آن مقابله میکنند نیاز به مامور زن دارد تا با آنها برخورد کند. همه ما با خواهران بسیجی که حجاب را در بدو ورود به اماکن دولتی و آموزشی کنترل می کنند آشنا هستیم. تجربه وعکس هایی که از صحنه برخورد پر خشونت و دستگیری زنان در میدان هفت تیر به دست زنان مامور در 22 خرداد 1385 دیدیم درحافظه ما باقی مانده است. اما باز کردن راه برای تعلیم "زنان مامور حکومتی" راه را برای حضور انتظامی و نظامی دیگر زنان باز کرده وباید امیدوار بود که یواش یواش برای زنانی که مایل به این حرفه هستند صحنه عوض می شود. چه میزان کمک کردن جامعه زنان به تحقق سربازی اختیاری می تواند بستری برای تحقق حقوق زنان در ایران بوجود آورد؟ نمی دانم که در ایران امروز و حکومت فعلی چقدر پدیده سربازی اختیاری میتواند برای تحقق حقوق زنان موثر باشد چون همانطور که گفتم هر چقدر که زن اختیار هم کند با تفکر حاکم نمیتواند به صفوف سربازان بپیوندد چون مشکل در جای دیگری است. اما از آنجاییکه پایه حرکت جنبش زنان ایران بر برابری و آزادی مستقر شده است بدون تردید تلاش برای آزادی در انتخاب خدمت نظام هم حرکتی به سوی جامعه ای سالم و برابر می باشد که از اهداف جنبش زنان دور نیست
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر